Thương muộn Nhật Ngân - Trần Yên Hòa

Tháng 11 năm 2011, tôi in tập Truyện dài Đi Mỹ, do nhà xuất bản Văn Mới phát hành. Trong dự định, tôi mời được nhà văn Nguyễn Đình Toàn, nhà thơ Thành Tôn, họa sĩ Hồ Thành Đức và nhạc sĩ Nhật Ngân lên phát biểu, giới thiệu truyện dài của tôi. Buổi Ra Mắt Sách sẽ được tổ chức tại Hội trường đài phát thanh VNCR, lúc này do nhà văn Bùi Bích Hà quản lý. Trước ngày Ra Mắt Sách, nhà văn Bùi Bích Hà có phỏng vấn tôi trên đài VNCR. Tôi rất vui và hy vọng buổi Ra Mắt Sách thành công.

Một buổi sáng chủ nhật khoảng 3 tuần trước đó. Chúng tôi có tôi, nhà văn Phạm Phú Minh, nhà thơ Thành Tôn, nhà thơ Trần Văn Nam, nhà thơ Đạm Thạch, đang uống cà phê tại cà phê Factory. Đang ngồi nói chuyện vui vẻ thì nhạc sĩ Nhật Ngân đi tới. Nhật Ngân đến bàn chúng tôi và than: Sao cái bao tử của tôi hành quá. Không biết bịnh cũ có tái phát không đây?

Từ khi quen biết Nhật Ngân, tôi cũng biết luôn là trước đây anh đã bị ung thư ruột già, nhưng đã chữa khỏi. Bây giờ anh báo bịnh tái phát, tôi cũng rất lo cho anh.

Khoảng một tuần sau, nghe tin anh nhập viện. Tôi đang lo chuyện Ra Mắt Sách, Nhật Ngân lúc đó còn tĩnh, hứa sẽ đến đúng giờ, và nói thêm là sẽ có vợ anh là chị Xuân Nương (ghi theo trí nhớ) sẽ lên ca giúp bản nhạc Khan Cổ Gọi Tình, Về, thơ Trần Yên Hòa, Nhật Ngân phổ nhạc. Khi Nhật Ngân nói như vậy tôi rất mừng, ví nghĩ bịnh tình của Nhật Ngân sẽ qua. 

<!>

Cũng khoảng 3, 4 ngày sau, hôm đó có nhà văn Song Thao, từ Canada qua chơi, tôi, Thành Tôn, Song Thao cùng đi ăn Phở Quang Trung. Khi ngồi vào bàn, Song Thao biết Nhật Ngân bịnh nên có ý cùng đi thăm. Tôi gọi cho Nhật Ngân, người bắt máy đầu bên kia là chị Nương, vợ Nhật Ngân, tôi nói xin phép tới thăm Nhật Ngân, chị Nương nói cảm ơn và từ chối vì Nhật Ngân đang rất mệt. Chị Nương cũng nói thêm rằng hôm Ra Mắt Sách, nếu Nhật Ngân không đến được, chị Nương sẽ đến một mình, vì Nhật Ngân có dặn chị và chị sẽ hát bản nhạc Nhật Ngân đã phổ thơ tôi. Tôi rất mừng, vì Nhật Ngân còn nhớ lời hứa với bạn bè.  

Hôm Ra Mắt Sách, Nhật Ngân không đến được, cả chị Nương cũng thông báo không đến được vì Nhật Ngân quá mệt.

 (Thêm một trở ngại cho tôi là nhà văn Nguyễn Đình Toàn, hôm đó ông cũng bị cảm, nên không lên phát biểu được, tôi phải nhờ nhà văn Viên Linh lên "cứu bồ". Tôi rất biết ơn nhà văn Viên Linh đã giúp tôi trong lúc cần thiết như thế này.

Buổi Ra Mắt Sách tạm gọi là thành công. Chỉ một hối tiếc là vắng mặt nhạc sĩ Nhất Ngân và chị Nương. Không ngờ sau đó khoảng một tuần, tin dữ lại đến, nhạc sĩ Nhật Ngân đã ra đi.

*

Nhớ lại. Trước 1975.

Nhật Ngân là một nhạc sĩ nổi tiếng với 3 nhạc phẩm: Tôi đưa em sang sông, Xuân này con không về, và Một mai giả từ vũ khí. (dĩ nhiên ông có hàng trăm bản nhạc hay, nhưng tôi chỉ lấy 3 tác phẩm tiêu biểu)

Với nhạc phẩm "Tôi đưa em sang sông" coi như là bản nhạc tình của những cặp đôi dang dỡ, một bản nhạc buồn, như những bản nhạc thời trang thuở đó. Bản nhạc đươc nhiều người yêu thích vì tiết tấu hay, ngôn từ nhẹ nhàng, sâu lắng.

Nhạc phẩm "Xuân này con không về" thường được hát những khi mùa xuân tới, nhất là trong thời đại chiến tranh, có tính cách cổ súy sự vắng mặt của người con, không về thăm mẹ được.

Thuờ đó, những ngày gần Tết, thì các đài Sài Gòn hay quân đội thường hay phát bản bài này, vừa văn nghệ, vừa tuyên truyền. Người dân nghe riết nên coi như thuộc lòng lời bản nhạc.

Với bản "Một mai giả từ vũ khí", bản nhạc đưa ta về ngày hòa bình lặp lại,

"Trả súng đạn này, ôi sạch nợ sông núi rồi
Anh trở về quê, trở về quê tìm tuổi thơ mất năm nao
Vui cùng ruộng nương, cùng đàn trâu
Với cây đa khóm trúc hàng cau
Với con đê có chiếc cầu tre"
Ðã bao năm vắng chân anh
Nên trở thành hoang phế rong rêu" 

Đó là những ước mơ mà sau năm 1975, không thể thực hiện được. Nhưng bản nhạc cũng nói lên những ước mơ của người lính khi giả từ cuộc chiến.

*

Quen biết.

Trước bảy lăm, tôi không quen Nhật Ngân, chỉ biết tên ông cùng những nhạc sĩ đương thời khác như Mạnh Phát, Hoài Linh, Anh Bằng, Lê Dinh...ngôn từ trong nhạc Nhật Ngân là một lối kể chuyện, không cao, nhưng đi thẳng vào lòng người, khiến được nhiều người yêu thích.

Khoảng những năm đầu của thập niên 2000, tôi có sinh hoạt trong hội đồng hương Quảng Nam Đà Nẵng, được các anh trong Ban Chấp Hành tín nhiệm, đề cử tôi giữ chức chủ bút Đặc San Quảng Nam Đà Nẵng, phát hành hàng năm, nhân dịp Tết đến. Cũng nhờ sinh hoạt trong môi trường này, tôi được biết anh Nguyễn Tuấn, lúc đó là Hội Trưởng Hội cựu học sinh trường Phan Chu Trinh Đà Nẵng, và anh hiện là trưởng ban tổ chức Hội cựu học sinh Liên Trường Quảng Nam, Đà Nẵng. Trong một năm tiếp sau đó, trong một buổi họp Hội đồng hương Quảng Nam Đà Nẵng, anh Nguyễn Tuấn mời tôi đứng ra làm trưởng ban tổ chức Đại Hội Liên Trường Quảng Nam Đà Nẵng. Tôi vui vẻ nhận lời. (Sau đó có luật sư Trần Đình Định cùng là đồng trưởng ban tổ chức.)

Những ngày tiếp theo, tôi được mời đến nhà các anh như Nguyễn Tuấn, Huỳnh Tuấn, Trương Công Lập, cựu học sinh Phan Chu Trinh để sinh hoạt, trong những dịp này luôn có nhạc sĩ Nhật Ngân tham dự, nên qua giao tiếp, chúng tôi dần dần thân nhau. Nhật Ngân luôn luôn là người đứng ra giữ chức trưởng ban văn nghệ cho mọi cuộc sinh hoạt của hai hội Quảng Nam Đà Nẵng và liên trường Quảng Nam Đà Nẵng. Tính tình Nhật Ngân rất cởi mở, dễ gần gủi, nên chúng tôi cũng có những buổi cà phê riêng, để bàn về chuyện văn học, âm nhạc.

Sau đó một thời gian, Nhật Ngân có ý phổ thơ của các nhà thơ Quảng Nam. Và chính Nhật Ngân chọn lựa, các bạn thơ sau đây góp mặt trong tuyển tập nhạc và CD, 10 thi sĩ Quảng Nam: Luân Hoán, Thành Tôn, Phan Xuân Sinh, Nguyễn Nam An, Hồ Thành Đức, Trần Trung Đạo, Thái Tú Hạp, Trần Yên Hòa, Hạ Quốc Huy, Hoàng Lộc. Và riêng Nhật Ngân có 2 ca khúc...12 ca khúc được phổ biến được đồng hương và cựu học sinh liên trường Quảng Nam Đà Nẵng, ủng hộ nồng nhiệt.

Qua tuyển tập nhạc phổ thơ này mới thấy Nhật Ngân rất nặng tình với quê hương Quảng Nam Đà Nẵng, tuy anh không sinh ra ở đây, nhưng anh đã sống ở Đà Nẵng từ những ngày thơ ấu, học và dạy nhạc ở hai trường Phan Chu Trinh và Phan Thanh Giản trong nhiều năm.

*

Đám tang Nhật Ngân được các cơ quan truyền thông loan báo, những bạn văn nghệ sĩ, ca sĩ hải ngoại, đều tới nhà quàn Peak Family thăm viếng tiễn đưa anh. Đông nhất là các đồng hương Quảng Nam Đà Nẵng, Hội liên trường Quảng Nam Đà Nẵng, tới chật cả nhà quàn. Hôm đó tôi có tới, chen mãi mới được vào bên trong, các nhà sư đang tụng kinh cầu cho anh siêu thoát. Tôi muốn có lời chia buồn với chị Nương, vợ anh, nhưng người đông quá, chen không vào được...Tôi đứng dự khoảng 1 tiếng đồng hồ, mới  ra về.

Thật ra một nhạc sĩ ra đi, được nhiều người yêu thương, đưa tiễn, cũng là niềm hãnh diện, hạnh phúc cho gia đình.

Tôi ra về, trong ý nghĩ, sẽ viết một bài thương nhớ Nhật Ngân, nhưng mãi cũng 9 năm rồi (2011-2020), bây giờ mới viết được.

Coi đây như nén hương thắp muộn cho bạn tôi, nhạc sĩ Nhật Ngân, với tấm lòng yêu thương, quí mến, một nhạc sĩ đã để lại cho nền âm nhạc Việt Nam cả trăm bài hát...được nhiều người yêu chuộng.

 

Trần Yên Hòa

 (từ: nguoi-viet.com)