Thật ra, cho đến ngày ”tan hàng” khăn gói đi tù, Nhạc chưa có được một cái nhà cho vợ con chui ra chui vào. Là một sĩ quan ở đơn vị tác chiến, anh chẳng có phương tiện gì để làm ra tiền, ngoài một đám lính chỉ biết bóp cò, gài mìn và hô xung phong khi đụng trận. Với số lương trung úy cộng thêm một vợ, ba con, được khoảng bốn chục ngàn đồng một tháng, mà tiền để xây hay mua một căn nhà nho nhỏ cũng gần hơn triệu bạc, nên Nhạc cứ khất đi khất lại với Hậu:
”Mình tạm ở nhà thuê một thời gian đi em, khi nào anh về làm tiểu đoàn trưởng anh sẽ lo cho em và con hết mình”.
*
Đến những gần bảy năm sau Nhạc mới được trở về, mới đưa vợ con từ kinh tế mới trở về thành phố, có một điều lạ là người từ thành phố đưa đi kinh tế mới mà vì đói khát quá phải trở về lại mà phải sống ”bất hợp pháp” mới thiệt là kỳ, Nhạc bị kêu lên công an phường nhiều lần, công an khu vực, công an đường phố hù doạ đủ điều, cuối cùng là vợ chồng Nhạc bi lệnh trục xuất ra khỏi thành phố, người công an khu vực lên lớp:
”Anh là thành phần nguỵ, được nhà nước khoan hồng cho về đoàn tụ cùng gia đình, sao anh không tìm nơi có đất đai để sản xuất ra hoa màu của cải vật chất để sống mà phải chui rúc ở thành phố làm chi, nay có lệnh của công an quận trục xuất gia đình anh, đi đâu thì đi”.
Vợ Nhạc vì sống dưới chế độ mới nầy đã mấy năm, từ ngày ”đứt phim” đến nay, nên đã biết rõ cái tâm địa của những tay công an ưa hù dọa dân lành để kiếm bạc cắt, nên tối hôm đó Hậu gom được đâu mấy chục ngàn, mua cho người công an khu vực túp thuốc lá Samit có cán, bỏ nhỏ nó mấy tiếng, viên công an làm ra vẻ như ban ơn cho Hậu:
”Gia đình chị là thành phần nguy hiểm, tôi nương tay cho chị cư trú nhưng phải kín đáo nghe”.
Hậu vâng dạ cho qua chuyện.
Nhạc suốt ngày ”đi cày” trên chiếc xích lô, chạy khắp hết các ngã đường thành phố, mới đầu thì anh còn sĩ diện, dù gì cũng là một sĩ quan, anh bận quần tây, áo sơ mi hay áo thun sạch sẽ, nhưng dần dà vì sự làm việc quá cực nhọc, Nhạc trở thành tay phu xích lô nhà nghề thực thụ lúc nào không hay, bận quần đùi, áo cánh, chạy xe trên đường cười nói nhăng nhít, đón khách, dành giựt, chửi thề, văng tục, nhiều khi nhìn lại mình anh thấy như mình không phải là mình ngày trước nữa. Còn Hậu thì mua đi bán lại quần áo cũ ở chợ trời, bỏ mấy đứa con ở nhà leo nheo lóc nhóc, mỗi khi hai vợ chồng đi về, ai cũng hốc hác mệt nhừ người, lại nghe người chủ nhà than phiền về ba đứa con ”phá như giặc” của chàng, nên Nhạc luôn ước muốn có một cái nhà, dù cái nhà đó thế nào đi nữa cũng là quyền tự do của gia đình anh, nhưng với lợi tức hai vợ chồng kiếm được thì còn lâu cái mộng ”có cái nhà riêng” mới thành.
Phường 6 quận Tân Bình, có một khu gò mả ăn xuyên qua đường Nguyễn Văn Thọai nay là Lý Thường Kiệt, gọi là khu mả thánh, khu mả toàn chôn cất những người theo đạo công giáo, vì xóm nầy nguyên trước kia là xóm công giáo di cư, khu mả một ngày một chất chồng lên, trải rộng ra. Đến ngày ” trời sụp” thì bên uỷ ban không cho dân chôn cất thân nhân ở đây nữa, lấy cớ là chính quyền cách mạng cần đất cho dân sinh sống hơn là đất dùng chôn người chết, và trong dân chúng có tin đồn râm rang là các nghĩa địa sẽ được giải tỏa, từ các nghĩa địa lớn như nghĩa địa Đô thành, nghĩa địa Quảng Đông, Triều Châu đã gỉai tỏa xong, bây giờ đến lược các nghĩa địa nhỏ cũng rục rịch trong diện giải tỏa, khu mả thánh cũng ở trong diện trên, tin đồn sẽ xây ở đây nào chợ, nào nhà thương, trường học.
Nhạc sáng nào cũng ra ngồi trước quán cà phê vỉa hè gần khu nghĩa địa, cà phê ở đây chua lét nhưng được cái rẻ, lại ngồi tán gẩu bao lâu cũng được. Nhạc ngồi nhâm nhi ly cà phê đen cho thoải mái một chút trước khi lên yên xe xích lô làm kiếp ”dân biểu”, nghĩa là dân biểu chạy đâu phải chạy đó. Tình cờ có Tư Thung ngồi sà lại bên anh tán dóc. Tự nhiên Tư Thung gợi ý:
”Chú Nhạc biết không? Khu nghĩa địa nầy sắp giải toả, sẽ thành lập đây khu chợ tương lai, sẽ tấp nập vô cùng, bên kia khu gò mả là nhà tôi, tôi có chiếm được một lô đất nhỏ, ai muốn mua chú chỉ tôi bán đựợc, tôi chia tiền cò cho chú”
Nhạc hỏi lại:
”Miếng đất có giấy tờ gì không?
Tư Thung vểnh môi, nói chắc như đinh đóng cột:
”Giấy tờ gì, ở đây là đất từ nghĩa địa, ai chiếm được là quyền sở hữu, với lại tôi là thương binh cách mạng, tôi có quyền.”
Tư Thung là tay bộ đội phục viên, không biết có công trạng gì với cách mạng không, chỉ biết là trong chiến tranh y đã ở trong lực lượng vũ trang Giải Phóng Miền Nam, rồi y bị thương, bị mất một mắt, bây giờ về vườn y được phường cắt cử trông coi nghĩa địa, y tưởng như y là một công thần với chế độ mới nên lúc nào cũng vênh váo, chẳng coi ai ra gì.
Nhạc nghĩ đến hoàn cảnh của mình, một miếng đất bên gò mả cũng chả có để dựng một cái nhà, dù là cái chòi đi nữa cũng tự do hơn là ở nhà thuê, tự nhiên nỗi ham muốn dâng lên làm anh hồi hộp lạ lùng, anh hỏi lại Tư Thung:
”Miếng đất đó chú Tư để bao nhiêu?”
” Rẻ rề, ba chỉ thôi”
Nhạc nhẩm tính vốn liếng trong gia đình mình, tất cả không có hơn một chỉ vàng, chiếc xích lô là cái cần câu cơm thì anh thuê của người ta, còn vốn liếng chợ trời của Hậu cũng chỉ mấy chục ngàn mua vô bán ra mà thôi, nhưng suy đi nghĩ lại, nếu mua được miếng đất ba chỉ vàng cũng còn rẻ chán, anh nhẩm tính ở những người thân, bạn bè, thật ra chẳng còn ai để mà nhờ đở, chế độ mới chưa được mười năm đã làm con người rạt rày thấy rõ, chỉ có giai cấp mới phất lên thôi, đó là giai cấp cán bộ công an càng ngày càng giàu đậm.
Nhạc đã cắn câu miếng đất, hình như trong trí tưởng anh, cái hình ảnh người chủ nhà nói xách nói mé mỗi khi con anh đùa nghịch phá phách và cả hình ảnh của Hậu nữa, nỗi buồn của người đàn bà khi phải sống chung đụng trong một căn nhà với người chủ khó tính làm nàng gầy hẳn đi, thương vợ thương con quá nên Nhạc đánh liều, bảo Tư Thung :
”Tôi cũng đang cần miếng đất để cất một cái nhà nho nhỏ cho vợ con có chỗ rúc ra rúc vào, tôi đi cải tạo về nay mất hết, chú có thương tôi thì bớt cho chút đỉnh tôi lấy miếng đất đó cho”.
Tư Thung làm ra vẻ nhân đạo:
”Tôi biết hoàn cảnh của chú, nhưng giá như vậy là quá rẻ rồi, bớt mấy ngàn để uống cà phê thì được chứ bớt nhiều không được đâu.”
Nhạc đi tới quyết định:
“Thôi chú giữ miếng đất đó cho tôi, tôi về chạy thêm coi được bao nhiêu, đủ được thì tôi lấy, chú đừng để cho ai nghe.”
Dù chưa thấy miếng đất bên gò mả thế nào, nhưng Nhạc vẫn vui mừng, khi nghĩ đến cái nhà lợp lá được dựng lên, buổi tối cha con chồng vợ sẽ quây quần quanh bàn để ăn cơm, rồi các con anh sẽ có chổ học bài, nghĩ đến đó tự nhiên Nhạc thấy như một niềm hạnh phúc rạt rào ùa đến với anh như anh vừa trúng số độc đắc không bằng.
Suốt một tuần sau đó, Nhạc và Hậu đã đến gõ cửa không biết bao nhiêu nhà, bà con thân sơ, bạn bè quen lạ, gom góp từng tí từng li mới đủ ba chỉ vàng để về chung cho Tư Thung lấy miếng đất.
*
Hậu mua một bộ đồ trẻ con thật mới, bỏ trong hộp đàng hoàng, kèm theo năm gói thuốc Samít có cán, đem đến nhà người công an khu vực, ”nhờ anh giúp đỡ để dựng cái nhà ở tạm”, người công an nhận món quà, nói xởi lởi:
”Chị yên tâm, cứ dựng đi, có gì tôi làm lơ cho.”
Đêm đó, Nhạc và Hậu thao thức mãi, thầm thì to nhỏ, còn phải kiếm đâu ra khoảng một chỉ vàng nữa để mua lá và cây cùng trả công thợ, cuối cùng thì hai vợ chồng đồng ý phải chơi một chân huị, hốt trước rồi trả sau. Sau khi thống nhất ý định hai người coi như là hai kẻ sung sướng nhất trần đời, ôm nhau hôn hít, làm tình ào ạt rồi quấn nhau ngủ ngon lành như trên đời nầy không có ai hạnh phúc bằng họ.
Căn nhà được vẽ ra trong trí tưởng của hai người là một căn nhà lá đơn sơ ngang 3m dài 10 m xây cất bằng vật liệu nhẹ dự đinh trong một chỉ vàng, tính bằng tiền chơi hụi hốt đầu tiên với giá tiền lời cao cắt cổ, nhưng Hậu cũng cắn răng hốt cho bằng được, cầm món tiền hốt hụi trong tay, Hậu mới thấy an tâm, căn nhà trong trí tưởng mới hiện hình lên một chút.
Hậu đưa hết số tiền cho Nhạc để Nhạc lên đến tận Tân Phú nơi có những vựa vật liệu xây dựng bình dân. Tư Thung chỉ vẽ đường đi nước bước cho Nhạc như sau:
”Chú cứ từ từ mà làm nhà, làm như cất tạm bợ để qua mặt chính quyền, rồi sau đó mình sẽ làm thành hình sau, tui đoan với chú là chắc ăn trăm phần trăm, chính quyền cách mạng là của nhân dân lao động mà.”
Nhạc nghĩ:
”Dù mình cư ngụ bất hợp pháp nhưng là dân ở phường nầy ai cũng biết, nay mình là phu chạy xích lô chắc phường quận cũng không làm khó dể gì đâu.”
Hậu còn muốn chắc ăn hơn, nàng đã ém miệng công an, từ công an khu vực đến trưởng công an phường, mỗi người một túp thuốc samít. Trong những năm Nhạc đi tù, Hậu ở nhà một mình chạy vạy nuôi con, nàng đã gặp biết bao gương mặt công an, tên nào nói năng cũng xoành xoạch như sách vở giáo điều từ trung ương đưa xuống địa phương, nhưng hai tay thì lúc nào cũng giơ ra nhận tiền hối lộ, nó không chừa một mánh khóe nào để thu lợi vào cho cá nhân, từ bao thuốc lá Hoa Mai hay Đà lạt, đến bao thuốc lá thơm có cán thịnh hành là thuốc Samit nhập lậu từ đường Campuchia.
Trước ngày dựng nhà, Hậu đã soạn sẳn một mâm cổ bàn nhỏ để cúng đất, cúng các vong hồn chôn chung quanh khu nghĩa địa, để cho gia đình nàng được về cư ngụ gần gủi, cúng tất cả để được bình yên.
Nhìn khuôn mặt Hậu trịnh trong xì xụp lạy đất trời, Nhạc nghe lòng mình cũng reo vui như đang xây một căn nhà mới, khang trang đẹp đẽ, chứ không phải một túp lều bên khu nghĩa địa như thế nầy đâu, cái hạnh phúc bé nhỏ nhưng vô cùng cảm động nầy còn hơn cái hạnh phúc của gia đình nhà mẹ Lê trong ”Gió đầu mùa” của Thạch Lam, khi được chén cơm gạo mới sốt dẽo đầu mùa, cái hạnh phúc của hơn năm mươi năm sau, của những người mang danh ”giải phóng” đến thế nầy đây, một cái nhà chòi bên khu nghĩa địa.
Thương nhất là ba đứa con của Nhạc, từ ngày biết cha mẹ mình sắp dựng nhà, tụi nó vui lên nhiều lắm, ở nhà chung thuê của chủ, tụi nó không được tự do nô đùa chạy nhảy, hở ra một chút là bị rầy ngay, tuổi thơ chỉ có trước mặt một vùng trời đen tối.
Cây lá đã được mua xong, Nhạc thuê xe ba gát chở về. Vừa đổ trên nền nhà mới đắp, thì từ đâu xuất hiện ba người công an mặc áo vàng, mang xắt cốt, cái xắc cốt và màu áo vàng của công an là một ám ảnh đối với Nhạc, nó gây sự ghê sợ bàng hoàng trong ký ức anh, trong những ngày bị cưỡng bách lao động ở trại tập trung, màu áo vàng mà anh vẫn thường gọi là bọn ”bò vàng” đi đến đâu là như mang niềm bất hạnh cho mọi người đến đó, nhưng chiếc xắt cốt cũng là mốt thời thương cho những tay ”cách mạng 30”, mang xắt cốt như một sự trưng bày công trạng, thành tích, một khoe khoang, xu thời.
Ba người cán bộ cách mạng thấy Nhạc đang lui cui phụ với mấy người thợ đắp lại cái nền nhà liền hỏi ngay:
”Ai là chủ dựng nhà? Ở đây là đất đã quy hoạch nghĩa địa của chính quyền địa phương, không được phép dựng nhà bừa bãi, các anh phải dừng công trình lại ngay.”
Nhạc nghe bàng hoàng, biết mình đã gặp thứ dữ, anh đành xuống nước:
”Thưa ông, tôi không có nhà ở, vợ con lê thê lếch buôn gánh bán bưng, có chỗ đất trống tôi xin cất cái chòi ở tạm”.
Người mang xắt cốt có hàm răng vàng kín miệng, lớn tiếng:
”Chúng tôi là cán bộ phòng nhà đất quận, nghe báo cáo ở địa phương có xây cất nhà lậu, trái quy định của nhà nước nên xuống ngay hiện trường, bắt bị cáo phải ngưng ngay công tác, nếu đương sự tiếp tục, tôi xin nhờ đồng chí công an quận bắt giải đương sự về cơ quan công an, mọi khiếu nại sẽ giải quyết sau”
Nhạc nghe đến chuyện bắt giữ nên không giám tiếp tục xin xỏ nữa, anh bảo mấy người thợ nghỉ làm. Người trưởng phái đoàn nhà đất liền ghi chép vào một biên bản đã được đánh máy sẳn và bắt anh ký vào, trên đầu dòng luôn luôn có câu: ”Cộng hoà xã hội chủ nghĩa VN, độc lập, tự do, hạnh phúc,” anh đọc thoáng qua, đó là một biên bản, trong đó có những danh từ rất dao to búa lớn như là ”phòng nhà đất quận đã phá vỡ một âm mưu xây nhà bất hợp pháp, gây rối trật tự, trị an, làm xáo trọn an ninh và cuộc sống bình thường của nhân dân.” Ơi, những danh từ đọc qua nghe đến ớn xương sống, dễ vô trại tập trung như chơi.
*
Lần làm nhà đó là một thất bại lớn trong đời Nhạc, Nhạc đã nợ nần của bà con, anh em bạn bè một số nợ quá lớn, gần 5 chỉ vàng, món nợ đó như một trái núi đè lên cuộc đời anh, anh trở thành một kẻ lừa lọc, giựt hụi, không giám nhìn mặt ai, sống chui sống nhủi để trốn chủ nợ, anh không có cách gì kiếm ra được 5 chỉ vàng để trả, gia đình anh lại phải dắt díu đi kinh tế mới lần thứ hai, lần nầy là một cuộc chạy trốn.
Trần Yên Hòa
(Tác giả gởi)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét