𝐋ê 𝐋ạ𝐜 𝐆𝐢𝐚𝐨, 𝟐𝟎𝟐𝟒
̲𝙷̲à𝕟𝕙 𝕋𝕣ì𝕟𝕙 𝕂𝕚ê𝕟 𝕂𝕙ổ ℚ𝕦𝕒 𝕋à𝕟 𝕋í𝕔𝕙 𝕃ị𝕔𝕙 𝕊ử Để 𝕋ì𝕞 𝕃ạ𝕚 𝔹ả𝕟 𝕋𝕙â𝕟
"𝘕𝘩ữ𝘯𝘨 𝘨ì 𝘤𝘩ú𝘯𝘨 𝘵𝘢 đã 𝘵𝘳ả𝘪 𝘲𝘶𝘢, 𝘷à
𝘯𝘩ữ𝘯𝘨 𝘨ì 𝘤𝘩ú𝘯𝘨 𝘵𝘢 𝘴ẽ 𝘱𝘩ả𝘪 đố𝘪 𝘥𝘪ệ𝘯, đề𝘶 𝘭à
𝘯𝘩ữ𝘯𝘨 𝘷ấ𝘯 đề 𝘯𝘩ỏ 𝘯𝘩ặ𝘵 𝘴𝘰 𝘷ớ𝘪 𝘯𝘩ữ𝘯𝘨 𝘨ì 𝘯ộ𝘪 𝘵ạ𝘪
𝘵𝘳𝘰𝘯𝘨 𝘤𝘩í𝘯𝘩 𝘤𝘰𝘯 𝘯𝘨ườ𝘪 𝘤ủ𝘢 𝘤𝘩ú𝘯𝘨 𝘵𝘢." – Ralph
Waldo Emerson.
"Dòng Đời", tác phẩm thứ sáu của nhà văn Lê Lạc Giao,
lấy cảm hứng từ sự tuôn chảy của một dòng sông để phác họa nhiều dòng
chảy khác sâu kín, phức tạp, đa chiều trong nội tâm của Hiểu, nhân vật
chính trong tiểu thuyết. Hiểu lạc trôi theo vận nước, bước qua những tàn
tích của lịch sử, qua những bóng ma quá khứ, những khoảnh khắc cô đơn
tuyệt vọng để tìm lại bản thân, hội nhập, đối diện với những thử thách
mới trong hiện tại và tương lai.<!>
"Dòng Đời" là câu chuyện về sự sống còn, về sự kiên
cường của tâm thức con người khi trải qua bao nhiêu nghịch cảnh khốc
liệt như đi qua một mùa địa ngục. Đó là câu chuyện rất thật về những nỗi
đau, mất mát và sự chịu đựng mà nhiều người Việt Nam đã trải qua trong
suốt quá trình lịch sử đầy biến động. Đó là câu chuyện về sự kiên định
của con người trong việc đi tìm ý nghĩa của đời sống giữa một biển đời
toàn những điều phi lý. Tác giả Lê Lạc Giao, thông qua Hiểu, không chỉ
kể lại câu chuyện của một cá nhân mà còn là câu chuyện của một thế hệ,
một dân tộc. Và ở một bình diện khác: đó là câu chuyện ngàn đời của nhân
loại về sự tìm kiếm ý nghĩa của đời sống và tìm lại bản thân giữa muôn
vàn nghịch cảnh và vạn điều phi lý.
Trong "Dòng Đời", Hiểu đóng vai trò vừa là nhân chứng
vừa là nạn nhân của một thời điêu linh mà Hiểu và thế hệ của Hiểu bị ném
vào. Qua câu chuyện của Hiểu, nhà văn Lê Lạc Giao phác họa những nét
chung, nét riêng của lịch sử đầy biến động của Việt Nam, từ những hệ lụy
vô hình sâu kín của chiến tranh đến những khó khăn trong cuộc sống hàng
ngày của một xã hội đang thay đổi nhanh chóng. Sự chú ý tỉ mỉ của Lê
Lạc Giao đến từng chi tiết làm sống lại cảnh sắc, âm thanh và cảm xúc
của thế hệ của Hiểu, đưa người đọc trở về một khung trời cũ với sự ngậm
ngùi trong miền hồi tưởng.
Tính trung thực trong việc miêu tả nội tâm và kiến tạo
các nhân vật của Lê Lạc Giao khiến cho tác phẩm vừa mang tính sử liệu
vừa cưu mang giá trị nhân bản và tính phổ quát cao. Chính nhờ những tư
duy trăn trở trong nội tâm của tác giả về vận nước, từ những trải nghiệm
cá nhân đến những quan sát tinh tế, đã sinh ra nhân vật Hiểu với tất cả
những phức tạp và đa chiều của con người. Vì thế, khi đọc "Dòng Đời"
chúng ta có cảm tưởng nó không còn là những câu chuyện cá nhân mà là câu
chuyện chung cho một thế hệ. Chúng ta nhận ra chính chúng ta và những
người thân của chúng ta trong câu chuyện kể, những người vừa là nạn nhân
vừa là nhân chứng lịch sử cho một thời điêu linh.
Một trong những điểm son của cuốn sách nằm ở việc phơi
bày những tác động và hệ lụy của các sự kiện lịch sử đến cuộc sống cá
nhân như là những “hậu chấn” âm ỉ rất lâu dài trong tâm thức cộng đồng
của thế hệ của Hiểu. Câu chuyện của Hiểu đan xen với câu chuyện lớn hơn
của lịch sử Việt Nam, tạo nên một bức tranh toàn cảnh về thể cách mà
biến động đời sống cá nhân và tập thể giao thoa. Nỗi đau của chiến
tranh, sự mất mát và cuộc tìm kiếm, tái thiết lập ý nghĩa của hiện hữu
là những chủ đề lặp đi lặp lại và càng lúc càng sâu sắc thêm qua từng
dòng chảy tư duy của Hiểu, làm nổi bật sự kiên cường và sự phức tạp của
tâm thức con người khi đối diện với mất mát và khổ đau.
Trong một xã hội độc đoán, chuyên quyền và áp bức, ý
thức nạn nhân cùng với sự chấp nhận truyền thống mà không hề cật vấn,
thường khiến con người không vượt qua được lề lối suy nghĩ tiêu cực mang
tính cam chịu, chịu đựng và quên đi sự đấu tranh để thay đổi số phận.
Tuy nhiên, thông qua việc mô tả giấc mơ và cuộc sống của Hiểu, tác giả
Lê Lạc Giao đã trình bày khả năng nhân chứng của con người như là một sự
lựa chọn cốt thiết nhất: Sự lựa chọn giữa nhân chứng và nạn nhân chính
là sự lựa chọn giữa tự do và nô lệ. Từ đó, mục tiêu của Lê Lạc Giao là
làm nổi bật vai trò nhân chứng của người sáng tạo qua nhân vật tiểu
thuyết, biến người cầm bút thành chứng nhân của một sân khấu cuộc đời mà
định mệnh của nó gắn liền với định mệnh của chính tác giả.
"Dòng Đời" mở đầu bằng một đoản thơ trong bài “Đời Tôi
Một Nhánh Sông” của Phan Nhật Tân, cũng là một thành viên trụ cột của
nhóm trietvan.com do nhà văn Lê Lạc Giao chủ biên.
“..chảy đi sông ơi chảy đi sông ơi chảy lên đồi cao cuốn
thuyền trông đợi đá tượng đưa tay mắt người vời vợi chảy qua thang mây
thành trận cuồng phong chảy về nhân gian nước mắt ròng ròng chảy về địa
ngục hồn oan thương khóc cháy đỏ buồn đau còn mất được thua chảy qua bốn
mùa vàng phai nắng cũ hồn nhiên xanh rêu bình yên sóng vỗ đá thành cuội
cát đêm thở than lời nỉ non than van dâu biển thay rồi”
Nếu “Đời tôi một nhánh sông” thì điều không thể tránh
khỏi là phải “chảy đi sông ơi.” Chảy chính là thay đổi và biến dịch, là
làm mới chính mình. Ví như trong câu nói dân gian “sông có khúc, người
có lúc,” con sông có khúc gầm thét, tung tóe bọt nước khi qua thác
ghềnh, có lúc sạt lở bờ bên này đem phù sa bồi đắp bờ bên kia, có lúc
lững lờ an bình trôi thanh thản soi bóng nguyệt.
Cũng vậy, thế hệ của Hiểu đã “chảy qua” những thương yêu
nhưng ly biệt của “thuyền trông đợi,” của “đá tượng đưa tay,” của “mắt
người vời vợi.” Thế hệ đó đã “chảy qua” những tang thương của “nhân gian
nước mắt ròng ròng.” Họ đã “chảy qua” những thống khổ của địa ngục trần
gian với những “hồn oan thương khóc cháy đỏ buồn đau.” Để rồi sau bao
nhiêu thăng trầm vượt thác ghềnh, tâm thức nhân chứng giúp thế hệ của
Hiểu chợt nhận ra rằng: những còn mất được thua chẳng qua cũng chỉ như
sự chảy qua của bốn mùa vàng phai nắng cũ. Chính sự nhận ra này của tâm
thức nhân chứng, đã cho Hiểu và những người thuộc thế hệ của anh tìm lại
chính bản thân sau khi kinh qua bao nhiêu khổ nạn. Tâm thức họ trở nên
“hồn nhiên xanh rêu bình yên sóng vỗ đá thành cuội cát.”
Có thể nói rằng nếu “Dòng Đời” của Lê Lạc Giao là một
bức vẽ lớn với nhiều màu sắc, bố cục đa dạng và chi tiết về tâm thức của
thế hệ Hiểu, thì “Đời Tôi Một Nhánh Sông” của Phan Nhật Tân là bức
tranh thủy mặc nhưng cũng hàm chứa những nét chấm phá đặc thù và có tính
phổ quát cao. Tuy hai hình thức khác nhau, nhưng điểm tương đồng của cả
hai tác giả là họ đều là chứng nhân của thời cuộc. Họ lên ghềnh xuống
thác theo dòng đời, nhưng không hề bị dòng đời cuốn trôi. Câu chuyện của
họ kể là câu chuyện về hành trình kiên khổ của một thế hệ đi qua tàn
tích lịch sử và chiến tranh để tìm lại bản thân.
Trong "Dòng Đời," Lê Lạc Giao phơi bày bản chất của dòng chảy cuộc sống, nơi mỗi khoảnh khắc đều là sự tiếp nối của quá khứ và là tiền đề cho tương lai. Lê Lạc Giao đã tạo nên một câu chuyện vừa mang tính cá nhân rất gần gũi với đời thường vừa mang tính phổ quát cao. Câu chuyện nhắc nhở người đọc về những kết nối sâu xa giữa cuộc sống của chúng ta và thế giới xung quanh. Văn phong của nhà văn Lê Lạc Giao vừa trữ tình vừa sâu lắng, mời gọi người đọc tham gia vào những độc thoại nội tâm và những đấu tranh cảm xúc của Hiểu. Giọng văn suy tư của câu chuyện cho phép người đọc kết nối sâu sắc với nhân vật chính, làm cho cuộc hành trình tự khám phá của bản thân của Hiểu trở nên hấp dẫn hơn. Mỗi khi Hiểu gợi lại những ký ức hay tư duy để đối mặt với thực tại, người đọc bị cuốn vào một sự phản quan sâu sắc về bản Ngã, sự thuộc về và sự trôi chảy của thời gian.
Xuyên suốt câu chuyện của Hiểu, "Dòng Đời" đồng thời
cũng mang đến một bức tranh sống động về văn hóa và lịch sử Việt Nam.
Những mô tả chi tiết của nhà văn Lê Lạc Giao về cuộc sống hàng ngày, về
các phong tục truyền thống và cảnh quan thay đổi của Việt Nam cung cấp
một ngữ cảnh văn hóa quý giá làm tăng tính chân thực của câu chuyện.
Cuốn sách như một cây cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, mang lại những
hiểu biết sâu sắc về di sản của lịch sử Việt Nam đối với những thế hệ
mai sau.
Làm thế nào để có thể trút bỏ tâm thức nạn nhân, trầm
tĩnh đóng vai trò của nhân chứng để bước tiếp trên hành trình kiên khổ
qua những tàn tích của lịch sử để tìm lại bản thân? Làm thế nào để
“những nấm mồ của quá khứ” sẽ không nhuộm đen quãng đời còn lại của một
thế hệ bị ném vào lò lửa của chiến tranh? Đó là những câu hỏi mà người
đọc có thể tìm thấy câu trả lời khi đọc "Dòng Đời." Với tôi, tác phẩm
thứ sáu "Dòng Đời" của nhà văn Lê Lạc Giao là một bước tiếp nối trên
hành trình sáng tạo bền bỉ của chính anh. "Dòng Đời" gói trọn tinh hoa
của sự kiên cường con người và cuộc tìm kiếm tự thân và ý nghĩa của đời
sống. Cuốn sách này phơi bày sức mạnh của việc kể chuyện như là nhân
chứng cho một thời điêu linh có thật trong lịch sử Việt Nam, nó soi sáng
tình trạng con người khi bị ném vào bối cảnh khốc liệt đó. "Dòng Đời"
là một cuốn sách phải đọc cho bất kỳ ai muốn hiểu những phức tạp của bản
sắc, ký ức và lịch sử Việt Nam cận đại. Xin cảm ơn nhà văn Lê Lạc Giao
và trân trọng giới thiệu tác phẩm mới nhất của Anh với quý độc giả.
Tô Đăng Khoa
Quý đọc giả có thể tìm đọc Dòng Đời tại Barnes and Noble:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét